Bingöl’de, 6 Şubat 2023`te meydana gelen depremlerde hayatını kaybedenler anıldı.

Türkiye, 2 yıl önce bugün "asrın felaketi" olarak nitelenen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerin acısıyla sarsıldı. Saat 04.17'de hayatını kaybedenler için Bingöl’de anma töreni düzenlendi, Mevlid-i Şerif okundu, kabirler ziyaret edildi, dualar edildi.

İlk olarak Merkez Ulu Camii’nde kılınan sabah namazını müteakip deprem de hayatını kaybeden vatandaşlarımız için mevlit okutuldu, dualar edildi.

İl Müftülüğünce düzenlenen ve Valimiz Dr. Ahmet Hamdi Usta, kurum müdürleri, STK temsilcileri ve vatandaşlarımızın katıldığı program sonrasında Bingöl Kızılay başkanlığınca lokum ve çorba dağıtıldı.

Daha sonra şehir mezarlığı ziyareti gerçekleştirildi. Vali Usta ve belediye başkanı Erdal Arıkan’ın katıldığı ziyarette 6 Şubat depremlerinde adana ilinde vefat eden ve Bingöl’de defnedilen bayındır ailesinin mezarları ziyarete edilerek karanfil bırakıldı, dualar edildi.

Depremde hayatını kaybeden hemşehrilerimizin yakınlarına baş sağlığı ve sabır dileklerini ileten Vali Usta, ‘Allah milletimize bir daha böyle acılar yaşatmasın. Depremde hayatını kaybeden tüm vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyorum’ dedi.

6 Şubat Anma Programı kapsamında son olarak Valilik toplantı salonunda basın bilgilendirme toplantısı yapıldı.

Toplantıya Vali Usta’nın yanı sıra Belediye Başkanı Erdal Arıkan, Vali Yardımcısı Malik Çalışır, İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Enes Üçgül, AFAD Müdürü Atilla Uzun ve Çevre ve Şehircilik İl Müdür Yardımcısı Hasip Ekici katıldı.

Yaptığı açıklamada 6 Şubat depremleri sonrasında Türkiye’de yaşanan dayanışma örneğine ve Bingöllü hemşehrilerimizin duyarlılıklarına dikkat çeken Vali Usta, daha sonra Bingöl’den deprem bölgesine yapılan ayni ve nakdi yardımlar ile deprem sonrasında Bingöl ilinde depreme yönelik alınan tedbirler ile bu kapsamda hazırlanan Deprem Master planı hakkında açıklamalar yaptı.

Vali Usta, başlıklar şeklinde şu açıklamalarda bulundu.

• 6 ŞUBAT 2023 KAHRAMANMARAŞ DEPREMLERİNDE ULUSAL DÜZEYDE YAPILAN ÇALIŞMALAR

06 Şubat 2023 Saat 04:17’de Kahramanmaraş Pazarcık merkezli meydana gelen 7.7 büyüklüğündeki deprem felaketinde 120 bin kilometre karelik alanda 11 İlimiz, 124 ilçemiz, 6 bin 929 köy ve mahallemizde 38901 bina ağır yıkıma uğradı. 53 bin 537 canımızı yitirdik, 107 bin 213 vatandaşımız yaralandı. “AFAD 6 Şubat'ta saat 04.17'de meydana gelen Asrın Felaketi'nden 45 dakika sonra, saat 05.02’de Türkiye Afet Müdahale Planı'ndaki en üst seviye olan ve ‘Uluslararası Acil Yardım Çağrısını’ kapsayan 4. Seviye Acil Durum ilan etti. 

Müdahale çalışmaları kapsamında 93 ülkeden 11488’i uluslararası, 35 bin 250’si arama kurtarma, 142 bini güvenlik personeli olmak üzere toplam 650 bin personel görev yaptı. Ayrıca yürütülen bu çalışmalarda 20 bin araç ve iş makinesi, 141 helikopter, 182 uçak ve 23 gemi görevlendirildi. 

Hasar tespit çalışmaları sonucunda acil yıkılacak, yıkık, ağır ve orta hasarlı tespit edilen 890 bin 681 bağımsız birimin 713 bin 704 adedi konuttur. Afet bölgesinde 01 Ocak 2025 tarihi itibariyle 169 bin 171 konut, 149 işyeri ve 32 bin 260 köy evi olmak üzere toplam 201 bin 580 konut yapılarak hak sahibi ailelere teslim edilmiştir. 2025 yılı sonuna kadar toplamda 452 bin 983 hak sahibi ailelere konutlarının teslim edilmesi planlanmıştır.

• İLİMİZDEN DEPREM BÖLGESİNE GÖNDERİLEN YARDIMLAR

İlimizden deprem bölgesine; yardımlar kapsamında 222 tır, 68 kamyon, 11 kamyonet ve 144 pikap ile 3.681 personel, 480 hizmet aracı, 84 iş makinesi, 30 ambulans/umke, 9 arama kurtarma/itfaiye aracı görevlendirilmiştir.

• İL GENELİ YAPILAN HASAR TESPİT İCMALİ

İlimizde 5.037 bina 20.228 bağımsız bölümde yapılan hasar tespit çalışmaları neticesinde toplamda 12.599 bağımsız bölümde az, orta, ağır ve acil yıkılacak hasarlı yapı tespit edilmiştir.

• YIKIM ENKAZ KALDIRMA İCMALİ

Yıkılan ve yıkılması gereken bağımsız bölümlerin fiziki gerçekleşme oranı %92’dir.

• 6 ŞUBAT KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ SONRASI İLİMİZDE HAK SAHİPLİĞİ ÇALIŞMALARI

Hak sahipleri konutlarının yapımı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımız tarafından yapılacak olup, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğümüz ve Müşavir firma aracılığıyla yer seçimi çalışmalarına başlanılmıştır.

• 2023 DEPREMİ NAKDİ YARDIM ÖDEMELERİ

TOPLAM NAKDİ YARDIM ÖDEMESİ 240.218.500,00 TL’dir.

Ayrıca, Ocak 2025 İtibariyle 786 aileye aylık 7.500 TL kira yardımı devam etmektedir.

• BİNGÖL İLİMİZİN DEPREM RİSKİ

Bingöl ilinin geneli 1. derece tehlikeli deprem bölgesindedir. Doğu Anadolu Fay Sistemi ve Kuzey Anadolu Fay Sistemi’nin kesişim bölgesinde bulunan Bingöl ili depremsellik açısından oldukça etkindir. İlimizde tarih boyunca büyük depremler meydana gelmiştir. İlimiz Doğu Anadolu Fay Hattı (DAF) ile Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF) arasında kaldığından sıklıkla can ve mal kaybına sebep olan depremlere şahit olmaktayız. İlimizde 1971, 2003 ve son yaşadığımız depremler 2015 Kiğı depremi, 2020 Karlıova, 2021 Karakoçan, 2023 Kahramanmaraş depremleridir.

Bingöl ilinin de yer aldığı Bingöl-Karlıova-Erzincan üçgeni aktif tektonik konumu nedeniyle ülkede depremlerin çok sık meydana geldiği bir bölgedir. Son yüzyılda bu üçgeni sınırlandıran KAF ve DAF boyunca ve üçgen içerisindeki faylarda çok sayıda yıkıcı deprem meydana gelmiştir. Kaba bir genellemeyle DAF ve KAF boyunca gelişen depremlerin, üçgenin içerisindeki faylardan kaynaklanan depremlerden daha büyük büyüklükte olduğu görülmektedir.

1934 yılından bu güne kadar ilimizde meydana gelen depremlerdeki can kaybı tablosu şu şekildedir.

1. 15 Aralık 1934’te Merkez üssü Bingöl olan 4.9 büyüklüğündeki depremde 12 vatandaşımız,

2. 19 Ağustos 1949’da Merkez üssü Karlıova olan 6.8 büyüklüğündeki depremde 450 vatandaşımız,

3. 4 Şubat 1950’de Merkez üssü Kiğı olan 4.6 büyüklüğündeki depremde 20 vatandaşımız,

4. 24 Eylül 1968’de Merkez üssü Bingöl-Elazığ olan 5.1 büyüklüğündeki depremde 2 vatandaşımız,

5. 22 Mayıs 1971’de Merkez üssü Bingöl olan 6.9 büyüklüğündeki depremde 878 vatandaşımız,

6. 1 Mayıs 2003’te Merkez üssü Bingöl olan 6.4 büyüklüğündeki depremde 176 vatandaşımız,

7. 14 Haziran 2020’de Merkez üssü Karlıova olan 5.7 büyüklüğündeki depremde 1 vatandaşımız vefat etmiştir.

• İL VE İLÇELER İÇİN YAPI STOK DURUMU

Bingöl il merkezi ve ilçe merkezleri yapı bakımından ağırlıklı olarak betonarme ve kâgir yapı stokuna sahip iken kırsal alanlara gidildikçe betonarme ve kâgir yapıların beraberinde yığma ve kerpiç yapılar da görülmektedir. Bingöl genelinde geçmişten günümüze çeşitli afetler nedeniyle hasar gören yapıların yerine yaklaşık olarak 20 bin afet konutu yapılmış olup bir nevi yığma yapılardan betonarme yapılara doğru büyük ölçüde dönüşüm sağlanmıştır.

• YERİNDE DÖNÜŞÜM VE EYY YÖNTEMİ İLE AHIR YAPIMI

YERİNDE DÖNÜŞÜM

2023 Depreminden dolayı Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğümüz tarafından Yerinde Dönüşüm Çalışmaları başlatılmış olup; şuana kadar başvuru yapan kişi sayısı 1810 kişidir.  564 Yapı İzni, 639 Bağımsız Bölüm inşaat yapım izni almıştır.  Konutların yapımı için 750 bin hibe 750 bin kredi, 40 bin TL Proje bedeli olmak üzere toplamda 1.540.000 TL ödenecektir. Projesi onaylanan vatandaşlarımız ilk etapta proje bedelinin %10’u olan 150.000 +  40.000 Proje bedeli olmak üzere toplamda 190.000 TL ödeme alacak olup, geri kalan kısmı ise 3 hak ediş şeklinde gerçekleşecektir.

EYY YÖNTEMİ İLE AHIR YAPIMI

AFAD Başkanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığımız arasında yapılan protokol gereğince öncelikli olarak TÜRKVET sisteminde kayıtlı bulunan ahırdan hak sahibi olan çiftçilerimiz için EYY (Evini Yapana Yardım) yöntemi ile Ahırların yapımına başlanacaktır. Toplam EYY ödemesi 600.000 TL olup iki hak ediş halinde ödemesi yapılacaktır.

Ahırların yapımıyla ilgili yer seçim komisyonları oluşturulmuş olup 27 Ocak 2025 tarihinden   itibaren muhtarlarımıza bilgilendirme çalışmalarına başlanmıştır.

• KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇALIŞMALARI

Bingöl Belediyesince Merkez İlçesi İnönü Mahallesi Maden Sokağı ve civarı ile Saray Mahallesi Seyran Sokak alanları için kentsel dönüşüm çalışmaları başlanmıştır. Parselasyon çalışmaları tamamlanmış olup Toki ye gerekli bilgilendirme yapılmıştır. Kentsel dönüşüm alanında bulunan hak sahipliği anlaşma süreci devam etmektedir.

• İL AFET RİSK AZALTMA PLANI

İRAP afetler veya acil durumlar öncesinde olası kayıp ve zararların önlemesine ve azaltılmasına yönelik çalışmaların tümüdür. İlimizde İrap kapsamında paydaş kurumlarla yapılan çalıştaylar ve görüşmeler neticesinde deprem, kütle hareketleri ve su baskını afetleri ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar İzleme ve Değerlendirme komisyonunca takibi yapılmaktadır.

2021-2025 yılları arasında yürütülen Bingöl İl Afet ve Risk Azaltma Planı kapsamında 3 Amaç 11 Hedef 98 eylem bulunmakta olup bu eylemlerden 7’si kırmızı (öncelikli) eylemdir. İlimizde Haziran ve Aralık ayında yılda iki kez olacak şekilde İzleme ve Değerlendirme toplantıları yapılmaktadır. Bu toplantılarda İrap kapsamında belirlenen eylemlerin aşamaları, eylem ilerleme oranları, sorumlu kurumların afetler veya acil durumlar öncesinde olası kayıp ve zararların önlemesine ve risk azaltılmasına yönelik çalışmaları ve İlimizin risk durumu değerlendirilmektedir

Amaç 1

Afetlerde şehrimizdeki can kaybını ve ekonomik kayıpları en aza indirmek

1. Güvenli yapılaşma

2. İlimizde Coğrafi bilgi sistemi (CBS) merkezinin kurulması

3. Afetlere bağlı olarak gelişecek ikincil afetlerin oluşumunu en aza indirmek

4. Afetlerin ulaşım ağlarına vereceği zararın belirlenmesi ve gerekli tedbirlerin alınması

5. Erken uyarı sistemlerini geliştirmek

6. Kritik yapıya gelebilecek afet zararını azaltmak

Amaç 2

İlimizde afete hazır, duyarlı bir toplum oluşturmak

1. Eğitim faaliyetleri

2. Bilgilendirme faaliyetleri

Amaç 3

Şehrimizi güvenli hale getirme

1. Mekânsal planlamada afet risklerinin dikkate alınması

2. Afet etkilerinden korunmak için yapısal önlemlerin alınması

3. Altyapı çalışmalarında afet risklerinin dikkate alınması

• DEPREM MASTER PLANI

İlimizde 06-07 Mayıs 2024 tarihinde Valiliğimiz koordinesinde İstanbul Teknik Üniversitesi ve Bingöl Üniversitesi tarafından desteklenen Deprem Çalıştayı 11 ayrı oturumda yapılmış olup çalıştayda katılımcıların ve akademisyenlerin konuşmalarında öne çıkan başlıklar:

• Türkiye’nin deprem riski ve deprem sonrasında doğacak sorunların boyutları.

• Kahramanmaraş depreminden öğrendiklerimiz.

• Afet Yönetimi önerileri.

• Kent Planlaması.

• Tarihi yapılarda deprem kaynaklı hasarlar.

• Deprem riskini azaltmak için atılması gereken adımlar.

• Bölgede yapılan sismik risk ve tehlike çalışmaları.

• Deprem kaynaklı atıkların yönetimi.

• Kamu kurumlarının yaptığı çalışmalar.

Çalıştay kapsamında sunulan sunumlar ve yapılan tartışmalar sonucunda elde edilen çalıştay sonuç önerilerinden biride Bingöl’de afet yönetiminin kalkınma açısından bir master plan kapsamında çok disiplinli bir şekilde ele alınması gerekliliğidir. Bu kapsamda Fırat Kalkınma Ajansı desteğiyle Bingöl Deprem Master planı çalışmalarına başlanmıştır.

• DEPREM SENARYOLARI, TEHLİKE VE MÜDAHALE TATBİKATLARI

TAMP Bölge Düzeyi Deprem Tatbikatı yapıldı; 29 Ağustos 2024 tarihinde TAMP Bingöl Bölge Düzeyi Deprem Tatbikatı gerçekleşmiş olup, başarıyla sona ermiştir. Bu kapsamda 8 destek il, yerel düzey 23 afet grubu ve 7 ilçe kaymakamlığımız işbirliğinde tatbikat gerçekleşmiştir. Ayrıca il-ilçe eşleştirmeleri de yapılarak olası büyük bir afette hangi ilin hangi ilçemizde koordine sağlayacağı aşağıda ki tabloda belirlenmiştir.

• Adaklı-Samsun

• Genç-Mardin

• Karlıova-Rize

• Kiğı-Siirt

• Merkez-Van

• Solhan-Batman

• Yayladere-Amasya

• Yedisu-Sivas

Arama ve Kurtarma faaliyetleri; AFAD İl Müdürlüğümüzde arama ve kurtarma teknisyeni 19 olan norm kadro sayısı 38’e çıkartılmış olup, 2025 yılı içerisinde atamalarının yapılması planlanmaktadır. Ayrıca 2024 Ocak-Aralık aylarında toplamda 15 kurum ve kuruluş ile STK’ya depremde arama kurtarma eğitimleri verilmiş olup, bu kapsamda arama kurtarma insan kaynağımız hâlihazırda olası bir depremde 1466 kişi depremde arama kurtarma çalışmalarına destek verebilecek kapasiteye ulaşmıştır.

Bingöl Belediyesi, İl AFAD Müdürlüğümüz ve Fırat Kalkınma Ajansının ortak yürüttüğü proje kapsamında 2 adet mobil aşevi, 1 adet tam donanımlı arama kurtarma aracı ilimize kazandırıldı.

Afetlere hazırlık kapsamında ilimiz merkez Saray mahallesinde İl AFAD Müdürlüğümüze tahsisli bulunan eski karakol arazisi, arama kurtarma ve eğitim faaliyetlerinde kullanılmak üzere İl AFAD Müdürlüğümüz koordinesinde SAR Arama ve Kurtarma Derneğinin kullanımı için protokol yapılmıştır.

İlçe Afet Yönetim Merkezlerinin Kuruldu; 7 ilçe Kaymakamlığı bünyesinde olası afetlere karşı hazırlıklı olunması amacıyla İlçe Afet Yönetim Merkezleri kuruldu.

• 2024 TATBİKAT VE TAHLİYE BİLGİLERİ

Deprem Anı ve Tahliye Uygulaması kapsamında 89.155 kişi, Bölgesel TAMP Tatbikatı kapsamında ise 2.596 kişinin katılımı ile tatbikat yapıldı.

• GEÇİCİ BARINMA ALANLARI

Konteyner Kent Alanları

- İlimizde toplam 1,183,000 m2 alana sahip 9266 konteyner yerleştirilebilecek 45. 955 kişinin barınma ihtiyacını karşılayabilecek, Merkezde 5 adet, Kiğı ve Genç İlçemizde 2 adet ve diğer ilçelerimizde 1 er adet olmak üzere toplam 14 adet konteyner kent alanı belirlenmiştir.

-Depreme hazırlık kapsamında Valiliğimiz tarafından öncelikli olarak Merkez Şeyh Ahmet ve Et Süt Kurumu mevkiinde konteyner kent altyapı çalışmaları başlanmış olup,  Karlıova ve Yedisu İlçelerinde altyapı çalışmalarına esas ölçümler yapılmış olup planlama çalışmaları devam etmektedir.

Çadır Kent Alanları

- Ayrıca İlimizde toplam 509700 m² alanda bulunan çadır kentlerimiz, 11084 adet çadır ve 44336 kişi barınma kapasitesine sahip olup Merkezde 35 adet, Genç İlçesinde 6 adet, Karlıova İlçesinde 3 adet, Yedisu İlçesinde 1 adet, Yayladere İlçesinde 2 adet, Kiğı İlçesinde 2 adet, Adaklı İlçesinde 2 adet ve Solhan İlçesinde 5 adet çadır kentimiz bulunmaktadır.

Çadır Stoku

Ayrıca ilimizde Et Süt Kurumu yerleşkesinde bulunan Cep Depolarda 950, Bingöl Üniversitesi hangarında 2040, İl Jandarma deposunda 120, İl AFAD deposunda 240, Yedisu İlçesinde 240, Genç İlçesinde 1600 ve Karlıova ilçesinde 1390 olmak üzere toplamda 6580 Çadır stoku bulunmaktadır.

• ACİL DURUM PLANLARI

TAMP (Türkiye Afet Müdahale Planı)

TAMP’ın amacı; afet ve acil durumlara ilişkin müdahale çalışmalarında görev alacak afet grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak ile afet öncesi, sırası ve sonrasındaki müdahale planlamasının temel prensiplerini belirlemektir. TAMP, ülkemizde yaşanabilecek her tür ve ölçekte, afet ve acil durumlara müdahalede görev alacak bakanlık, kurum ve kuruluşlar, özel sektör, sivil toplum kuruluşları (STK) ve gerçek kişileri kapsamaktadır.

İl Afet Müdahale Planı; TAMP kapsamında her yıl güncellenen 23 afet grubu planları baz tutularak ilin afet müdahale planı AFAD İl Müdürlüğünce hazırlanmaktadır.

İlçe Afet Müdahale Planları; (İlçe AFAD Merkezleri 2024 yılında kurulduğu nedeniyle ilk kez 2025 yılı içerisinde İlçe Afet Müdahale Planları da 2025 yılının ilk 6 ayı içerisinde ilgili 7 İlçe Kaymakamlığınca hazırlanmaktadır.)

TAMP kapsamında ulusal düzeyde 25 afet grubu bulunmakta olup, yereldeki versiyonuna göre ise toplamda 23 Afet Grubu bulunmaktadır. Olası büyük ve küçük çaplı afetler için merkezde Bakanlıklara illerde Valiliğimiz (İl AFAD Müdürlüğü) koordinesinde Kamu Kurumlarına, ilçeler de ise Kaymakamlık Koordinesinde Kamu Kurumlarına sorumluluklar verilmiştir.  Ayrıca müdahale planları her yıl 23 afet grubu ve ilçe kaymakamlıklarınca Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulunca onaylandıktan sonra İlimiz Valisinin de olurları ile güncellenmektedir.

• EĞİTİM VE HALKIN FARKINDALIK DÜZEYİ

İlimiz ve İlçelerimizde 2024 Yılı İçerisinde Kamu Kurumları, STK, Okullar, Yurtlar ve Camiilerde halkımızın afetlere karşı bilinçli ve dirençli toplum oluşturulması için eğitim faaliyetlerimiz devam etmektedir. Bu kapsamda yapılan eğitim faaliyetleri kapsamında 120.911 kişiye eğitim verilmiştir.